Thế giới thay đổi nhanh chóng, công nghệ phát triển từng ngày, và giáo dục cũng không nằm ngoài xu thế đó. Ngày nay, phụ huynh không chỉ quan tâm con học được bao nhiêu kiến thức, mà còn muốn con có kỹ năng, tư duy và sự tự tin để thích nghi với tương lai. Chính vì vậy, nhiều trường học đã chuyển từ mô hình truyền thống sang dạy học lấy người học làm trung tâm. Cùng inteX tìm hiểu về phương pháp này nhé!
1. Vì sao phụ huynh cần quan tâm đến xu hướng giáo dục này?
Ngày nay, phụ huynh không chỉ muốn con học tốt kiến thức sách vở, mà còn mong con:
- Biết tự học, tự tìm tòi.
- Có kỹ năng giải quyết vấn đề.
- Tự tin giao tiếp, hợp tác với người khác.
- Linh hoạt, sáng tạo để thích nghi với xã hội thay đổi nhanh chóng.
Chính vì vậy, nhiều trường học đã áp dụng dạy học lấy người học làm trung tâm. Đây là một xu hướng giáo dục mới, giúp học sinh trở thành nhân vật chính trong quá trình học tập, còn giáo viên giữ vai trò người hướng dẫn.
2. Dạy Học Lấy Người Học Làm Trung Tâm Là Gì?
Để dễ hình dung, hãy so sánh:
- Cách dạy truyền thống: Thầy cô giảng bài → học sinh chép → học thuộc → làm bài kiểm tra.
- Phương pháp lấy người học làm trung tâm: Học sinh đặt câu hỏi, tự tìm kiếm thông tin, thảo luận nhóm, trình bày quan điểm. → Giáo viên hướng dẫn, gợi mở, chứ không chỉ “truyền đạt”.
Điểm nổi bật của phương pháp này:
- Chú trọng cá nhân hóa học tập – mỗi học sinh được học theo năng lực riêng.
- Tạo môi trường học tập hợp tác – học sinh không học một mình, mà cùng bạn bè trao đổi, chia sẻ.
- Đẩy mạnh dạy học phát huy tính chủ động – học sinh không còn bị động nghe giảng, mà chủ động tham gia vào tiến trình học tập.
3. Nguyên Tắc Cốt Lõi Của Phương Pháp
Những nguyên tắc mà giáo viên sẽ áp dụng khi dạy học lấy người học làm trung tâm:
- Học sinh là trung tâm: Con bạn sẽ là người chủ động tiếp cận tri thức, giáo viên chỉ định hướng.
- Khuyến khích tư duy phản biện: Trẻ được phép đặt câu hỏi, tranh luận và bảo vệ ý kiến.
- Cá nhân hóa: Mỗi học sinh được quan tâm theo nhu cầu, không phải “học y chang nhau”.
- Tăng cường trải nghiệm thực tế: Con học thông qua dự án, trò chơi, hoạt động ngoài lớp.
- Học qua hợp tác: Làm việc nhóm, trao đổi với bạn giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội.
4. Lợi Ích Của Dạy Học Lấy Người Học Làm Trung Tâm
Phụ huynh thường thắc mắc: “Phương pháp này có thực sự tốt cho con không?”. Câu trả lời là có.
Những lợi ích dễ thấy:
- Hứng thú hơn trong học tập: Con không còn ngồi im chán nản, mà được tham gia nhiều hoạt động.
- Phát triển kỹ năng tự học: Trẻ biết tìm thông tin, xử lý và trình bày.
- Phát triển kỹ năng mềm: Giao tiếp, thuyết trình, làm việc nhóm – những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống.
- Rèn tư duy phản biện và sáng tạo: Con biết đặt câu hỏi, không chấp nhận học vẹt.
- Chuẩn bị cho tương lai: Hình thành tư duy học tập suốt đời – học không chỉ để thi, mà để ứng dụng vào thực tế.
5. Cách Thức Triển Khai Trong Nhà Trường
Trong thực tế, để áp dụng dạy học hiện đại theo hướng lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên có thể kết hợp nhiều hình thức:
- Ứng dụng công nghệ: Màn hình tương tác, học trực tuyến, trò chơi học tập.
- Dạy học dự án (Project-Based Learning): Học sinh làm nhóm, nghiên cứu một đề tài, rồi trình bày kết quả.
- Phương pháp dạy học tích cực: Đặt câu hỏi gợi mở, thảo luận nhóm, nhập vai.
- Đánh giá năng lực: Không chỉ dựa vào điểm số, mà nhìn vào cả quá trình và kỹ năng của học sinh.
- Khuyến khích sáng tạo: Giáo viên cho phép học sinh thử nghiệm ý tưởng, sai và sửa sai.
6. Sự Khác Biệt Với Phương Pháp Truyền Thống
Phụ huynh dễ thấy sự khác biệt qua 3 điểm chính:
- Trong lớp học truyền thống: Thầy cô giảng bài, học sinh ghi chép. Học sinh ít cơ hội nói, chỉ nghe và nhớ.
- Trong lớp học lấy học sinh làm trung tâm: Học sinh trình bày, thảo luận, làm dự án, còn thầy cô quan sát, hỗ trợ.
- Kết quả: Học sinh truyền thống học giỏi nhưng thiếu kỹ năng. Còn học sinh theo phương pháp mới thì toàn diện hơn: vừa có kiến thức, vừa có năng lực thực tế.
7. Xu Hướng Giáo Dục Trong Tương Lai
Không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, xu hướng giáo dục mới đều hướng đến việc lấy người học làm trung tâm.
Một số xu hướng nổi bật:
- Học tập kết hợp (Blended Learning): Học trực tiếp trên lớp + học trực tuyến.
- Công nghệ AI trong giáo dục: Hệ thống theo dõi quá trình học tập của từng em để cá nhân hóa nội dung.
- Đổi mới giáo dục phổ thông: Chương trình mới ở Việt Nam đã giảm tải lý thuyết. Và tăng cường hoạt động thực hành, thảo luận, dự án.
Điều này chứng tỏ, phương pháp lấy người học làm trung tâm không phải chỉ là “trào lưu”, mà là xu hướng tất yếu.
Kết Luận
Dạy học lấy người học làm trung tâm là phương pháp giáo dục hiện đại, giúp học sinh chủ động, sáng tạo và phát triển toàn diện. Phụ huynh có thể yên tâm rằng con mình sẽ không chỉ học kiến thức. Mà còn rèn được kỹ năng, tư duy và thái độ cần thiết cho tương lai. Đây chính là bước chuyển quan trọng để đổi mới phương pháp dạy học. Đưa giáo dục Việt Nam tiến gần hơn với chuẩn quốc tế.
