Ngày nay, nhiều trường mầm non đã bắt đầu đưa STEM Robotics vào chương trình học. Thông qua hoạt động lắp ráp và lập trình trực quan, trẻ không chỉ được vui chơi mà còn phát triển tư duy logic, khả năng sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, để việc học trở nên hiệu quả và an toàn, lựa chọn công cụ dạy lập trình phù hợp với độ tuổi là yếu tố quan trọng. Bài viết dưới đây inteX sẽ gợi ý Top 5 công cụ dạy lập trình trực quan hiệu quả trong chương trình STEM Robotics mầm non, giúp nhà trường và phụ huynh dễ dàng chọn lựa giải pháp học tập tối ưu cho trẻ.
1. Vì sao nên cho trẻ mầm non học lập trình trực quan?
Trong thời đại công nghệ, việc cho trẻ tiếp cận sớm với STEM Robotics mầm non ngày càng phổ biến. Thay vì chỉ xem video hay chơi game, trẻ có thể tự tạo ra sản phẩm công nghệ của chính mình.
Lập trình trực quan giúp trẻ học thông qua thao tác trực tiếp, hình thành tư duy logic và sáng tạo tự nhiên. Đây là nền tảng quan trọng để trẻ phát triển kỹ năng số từ sớm.
1.1. Học qua thao tác – Hiểu công nghệ qua trải nghiệm
- Lập trình trực quan giúp trẻ học bằng cách kéo thả, thử và quan sát kết quả.
- Trẻ hiểu được mối liên hệ giữa hành động và phản hồi của máy tính.
- Cách học này nhẹ nhàng, không áp lực, phù hợp khả năng nhận thức ở lứa tuổi mầm non.
- Khi được “chạm tay vào công nghệ”, trẻ ghi nhớ lâu và hứng thú hơn với bài học.
- Học lập trình cho trẻ mầm non theo phương pháp này giúp trẻ tự tin khám phá thế giới công nghệ xung quanh.
1.2. Rèn kỹ năng nền tảng cho thời đại công nghệ
- Hoạt động STEM Robotics mầm non rèn luyện cho trẻ kỹ năng hợp tác, giao tiếp và giải quyết vấn đề.
- Mỗi dự án nhỏ là một “trò chơi trí tuệ” giúp trẻ học cách tư duy có trình tự.
- Khi thử sai và điều chỉnh lệnh, trẻ học được sự kiên trì và linh hoạt.
- Đây chính là những kỹ năng nền tảng mà công dân thế kỷ 21 cần có.
- Lập trình trực quan cho trẻ mầm non không chỉ dạy về công nghệ, mà còn dạy cách tư duy sáng tạo, logic và tự lập.
Tham khảo thêm: Bộ Kit STEM Robotics Phù Hợp Cho Tiểu Học & THCS
2. Top 5 công cụ dạy lập trình trực quan hiệu quả trong chương trình STEM Robotics mầm non
Chọn đúng công cụ giúp trẻ học lập trình trực quan dễ dàng, hứng thú và an toàn. Dưới đây là 5 công cụ được nhiều trường mầm non và phụ huynh tin dùng hiện nay.
2.1. LEGO Education SPIKE Essential
- Dành cho trẻ từ 5–7 tuổi, phù hợp các lớp STEM Robotics mầm non và tiểu học đầu cấp.
- Gồm hub thông minh, cảm biến màu, động cơ và các viên LEGO® dễ lắp ráp.
- Sử dụng phần mềm kéo thả khối lệnh, giúp trẻ học lập trình trực quan sinh động.
- Tích hợp với các môn STEAM khác như Toán, Ngôn ngữ, Khoa học.
- Ưu điểm: thương hiệu toàn cầu, nội dung phong phú, độ bền và an toàn cao.
- Nhược điểm: giá thành cao, cần hướng dẫn ban đầu từ giáo viên.
2.2. VRO Box – Bộ công cụ linh hoạt cho chương trình STEM Robotics mầm non
VRO Box là bộ kit giáo dục công nghệ được phát triển tại Việt Nam, hỗ trợ học sinh học lập trình trực quan thông qua mô hình và cảm biến.
Đặc điểm nổi bật:
- Tích hợp nhiều module điện tử: cảm biến màu, led, motor, mạch điều khiển.
- Dễ tùy biến cho từng bài học STEM Robotics.
- Giao diện phần mềm kéo thả trực quan, giúp trẻ tiếp cận lập trình dễ dàng.
- Có giáo trình tiếng Việt, phù hợp với chương trình trong nước.
Ưu điểm khi áp dụng trong mầm non:
- Hỗ trợ học qua trải nghiệm: trẻ được thử, quan sát và khám phá kết quả trực tiếp.
- Tương thích linh hoạt: có thể kết hợp với bài học về môi trường, giao thông, nhà thông minh…
- Chi phí hợp lý: dễ triển khai cho các trường mầm non có quy mô khác nhau.
- Được hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo giáo viên trong nước.
Lưu ý khi triển khai:
- Nên chọn module đơn giản, an toàn, không có chi tiết nhỏ.
- Giáo viên cần hướng dẫn trực quan, giúp trẻ thao tác qua hoạt động chơi.
- Có thể kết hợp cùng Scratch Junior để trẻ dễ hiểu hơn về tư duy lập trình.
2.3. Scratch Junior – Ứng dụng lập trình trực quan giúp trẻ học qua kể chuyện
Scratch Junior là ứng dụng miễn phí do MIT phát triển, dành riêng cho trẻ từ 4–6 tuổi. Đây là công cụ lý tưởng để trẻ mầm non bắt đầu làm quen với tư duy lập trình trực quan mà không cần robot hay thiết bị phức tạp.
Đặc điểm nổi bật:
- Giao diện kéo thả bằng khối lệnh màu sắc, phù hợp khả năng nhận thức của trẻ nhỏ.
- Hoạt động trên máy tính bảng và iPad, không cần kết nối mạng khi sử dụng.
- Trẻ có thể tạo câu chuyện, hoạt cảnh hoặc trò chơi nhỏ thông qua việc điều khiển nhân vật.
- Cho phép ghi âm, chèn hình ảnh và giọng nói của chính trẻ, tăng tính tương tác.
Ưu điểm và hạn chế:
- Ưu điểm:
- Giao diện thân thiện, dễ làm quen chỉ sau vài phút.
- Không yêu cầu thiết bị phức tạp hay kiến thức kỹ thuật.
- Hoàn toàn miễn phí, phù hợp triển khai diện rộng trong trường.
- Hạn chế:
- Trải nghiệm chỉ trong môi trường ảo, không kết nối với robot thực tế.
- Cần có thiết bị máy tính bảng hoặc iPad đủ cấu hình.
- Trẻ dễ bị phân tán nếu không có hướng dẫn và mục tiêu học cụ thể.
2.4. Bee-Bot Robot – Phân tích chuyên sâu (phù hợp STEM Robotics mầm non)
Đặc điểm kỹ thuật & sử dụng:
- Kiểu dáng nhỏ gọn, vỏ nhựa bền và an toàn cho trẻ.
- Các nút điều khiển trên thân cho lệnh: tiến, lùi, rẽ trái, rẽ phải.
- Lưu được chuỗi lệnh ngắn, thực hiện tuần tự theo nhập lệnh.
- Không cần máy tính; hoạt động độc lập hoặc kết hợp với thảm học.
Lợi ích giáo dục cụ thể:
- Giúp trẻ hiểu trình tự thao tác (sequence) một cách trực quan.
- Rèn khả năng suy nghĩ theo bước và dự đoán kết quả.
- Kích thích vận động, hợp tác nhóm và giao tiếp khi chơi theo cặp.
- Dễ thiết kế bài học liên môn: toán, ngôn ngữ, giao thông, môi trường.
Ưu điểm nổi bật:
- Rất trực quan và dễ sử dụng cho trẻ nhỏ.
- Không cần thiết bị phức tạp hay kết nối mạng.
- An toàn, độ bền cao, phù hợp hoạt động nhóm.
- Giá thành thường hợp lý, dễ nhân rộng trong trường.
Hạn chế và cách khắc phục:
- Hạn chế: chức năng lập trình đơn giản, ít cảm biến.
- Khắc phục: kết hợp hoạt động sáng tạo và thảm/phụ kiện mở rộng.
- Khắc phục: lồng ghép với ScratchJr hoặc VRO Box cho giai đoạn sau.
2.5. Makeblock Codey Rocky — Phân tích chuyên sâu cho chương trình STEM Robotics mầm non
Codey Rocky là robot giáo dục hai phần: Codey (điều khiển thông minh) và Rocky (xe nền). Hỗ trợ lập trình kéo-thả qua mBlock và nâng cấp lên Python. Thích hợp cho lớp mầm non lớn và chương trình tiền tiểu học.
Thành phần và cảm biến chính
- Màn hình LED ma trận hiển thị biểu cảm và chữ.
- Micro và loa nhỏ để phát âm thanh, ghi âm.
- Cảm biến ánh sáng, cảm biến khoảng cách cơ bản.
- Kết nối Bluetooth để giao tiếp với máy tính bảng.
- Pin tích hợp, sạc qua cổng USB.
Điểm mạnh giáo dục (why it works)
- Kéo-thả dễ hiểu, giúp trẻ thấy ngay kết quả.
- Màn hình biểu cảm làm học sinh hứng thú hơn.
- Có đường lên (pathway) từ block sang Python.
- Hỗ trợ dự án liên môn: âm nhạc, kể chuyện, toán đơn giản.
- Khả năng mở rộng giúp nhà trường dùng lâu dài.
Hạn chế với mầm non và cách khắc phục
- Phức tạp hơn Bee-Bot hay ScratchJr.
→ Giải pháp: dùng chế độ block đơn giản cho trẻ nhỏ. - Cần thiết bị chủ (tablet/PC) để lập trình.
→ Giải pháp: bố trí 1–2 máy cho nhóm, giáo viên demo. - Một số thao tác kỹ thuật cần người lớn hỗ trợ.
→ Giải pháp: tập huấn ngắn cho giáo viên trước khi dạy. - Pin và bảo trì cần quản lý.
→ Giải pháp: có lịch sạc và checklist kiểm tra hằng tuần.
Tham khảo thêm: Công Cụ & Nền Tảng Lập Trình Phù Hợp Cho Trẻ Mầm Non Tại Trường Học
Kết luận:
Chọn đúng công cụ dạy lập trình STEM Robotics mầm non giúp trẻ học qua chơi, phát triển tư duy logic, sáng tạo và hợp tác. Mỗi công cụ như LEGO SPIKE, VRO Box, Scratch Junior, Bee-Bot, Codey Rocky đều có ưu thế riêng, phù hợp từng độ tuổi. Nhà trường và phụ huynh nên chọn giải pháp an toàn, dễ thao tác, khơi gợi hứng thú để trẻ yêu thích công nghệ từ sớm.
