1. Đặc điểm của STEM
STEM là viết tắt của 4 lĩnh vực: Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), và Mathematics (Toán học). Đây là mô hình giáo dục tích hợp, hướng đến việc phát triển toàn diện các kỹ năng tư duy và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Những đặc điểm nổi bật của giáo dục STEM bao gồm:
-
Tích hợp nhiều phương pháp tư duy
Giáo dục STEM không dạy riêng lẻ từng môn mà kết hợp chúng theo hướng liên ngành. Trẻ được rèn luyện tư duy phân tích (toán học), tư duy thử nghiệm (khoa học), tư duy thiết kế (kỹ thuật), và tư duy công nghệ. Việc tích hợp này giúp hình thành khả năng suy luận, quan sát và giải quyết vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau. -
Kiến thức mang tính chất ứng dụng cao
Điểm mạnh của STEM là hướng đến thực hành và ứng dụng. Qua các hoạt động trải nghiệm, trẻ có cơ hội vận dụng kiến thức vào những tình huống gần gũi trong đời sống như đo lường, xây dựng mô hình, thử nghiệm vật liệu… Điều này giúp trẻ hiểu bài học một cách sâu sắc và nhớ lâu hơn. -
Tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề
Giáo dục STEM luôn khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, suy nghĩ khác biệt và tìm ra nhiều cách giải quyết cho một vấn đề. Đây là môi trường lý tưởng để nuôi dưỡng trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo ở trẻ mầm non – lứa tuổi đang phát triển mạnh về nhận thức.
2. Những thuận lợi khi dạy STEM cho trẻ mầm non
-
Giúp trẻ kích thích sự sáng tạo
Trẻ mầm non vốn có trí tưởng tượng phong phú và yêu thích khám phá. STEM tạo điều kiện cho trẻ thử nghiệm nhiều ý tưởng mới, tự tay làm thí nghiệm hoặc xây dựng mô hình đơn giản. Qua đó, trẻ phát triển sự tự tin vào khả năng sáng tạo của bản thân. -
Phát triển tư duy độc lập
Qua các hoạt động STEM, trẻ được khuyến khích tự suy nghĩ, thử – sai – sửa để tìm ra lời giải. Việc này rèn luyện cho trẻ khả năng tự học, tự khám phá và đưa ra lựa chọn thay vì chỉ nghe theo người lớn. -
Linh hoạt và nhạy bén trong vận động
Các hoạt động STEM thường kết hợp vận động tinh (cầm, nắm, lắp ráp…) và vận động thô (di chuyển, quan sát môi trường…), từ đó hỗ trợ trẻ phát triển cả về thể chất lẫn nhận thức. Trẻ cũng học cách phối hợp tay – mắt và linh hoạt trong thao tác.
3. Khó khăn khi dạy STEM cho trẻ mầm non
-
Phức tạp và thách thức
Một trong những khó khăn lớn nhất là việc thiết kế hoạt động STEM phù hợp với lứa tuổi mầm non. Vì trẻ còn nhỏ, nếu hoạt động quá phức tạp hoặc nặng về lý thuyết sẽ dễ gây chán nản và khó hiểu. Giáo viên cần tinh giản kiến thức và sáng tạo trong cách truyền đạt. -
Trẻ thiếu tập trung khi học
Trẻ mầm non có thời gian chú ý ngắn và dễ bị phân tán bởi yếu tố xung quanh. Nếu hoạt động không đủ hấp dẫn hoặc kéo dài quá lâu, trẻ sẽ mất tập trung và không còn hứng thú tham gia. Do đó, giáo viên cần linh hoạt điều chỉnh hoạt động sao cho phù hợp với khả năng tập trung của trẻ. -
Chưa được phổ cập nên phụ huynh chưa nắm rõ về chương trình
Hiện nay, giáo dục STEM ở bậc mầm non vẫn còn là khái niệm mới mẻ đối với nhiều phụ huynh. Việc chưa hiểu rõ về phương pháp này khiến phụ huynh có thể hoài nghi hoặc không đồng hành hiệu quả cùng nhà trường. Điều này ảnh hưởng phần nào đến việc triển khai chương trình STEM một cách đồng bộ.
Kết luận
Dạy học STEM cho trẻ mầm non là một hướng đi tiến bộ, giúp trẻ phát triển toàn diện cả về tư duy, thể chất và cảm xúc. Tuy nhiên, để thực sự mang lại hiệu quả, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về chương trình, đội ngũ giáo viên và sự phối hợp từ phụ huynh. Khi thuận lợi được tận dụng và khó khăn được khắc phục, STEM sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ trong hành trình giáo dục trẻ từ những năm tháng đầu đời.
