Trong bối cảnh đổi mới, Mô hình giáo dục STEM cho trẻ tiểu học đang trở thành xu hướng được nhiều phụ huynh quan tâm. Cùng inteX phân biệt 4 mô hình STEM phổ biến hiện nay nhé!
1. Mô hình STEM truyền thống
STEM truyền thống là mô hình giáo dục kết hợp các môn Khoa học – Toán học – Kỹ thuật thủ công thông qua hoạt động thực hành, thí nghiệm và trò chơi. Đây là nền tảng ban đầu giúp trẻ tiểu học tiếp cận STEM một cách tự nhiên, dễ hiểu.
1.1. Hoạt động ví dụ:
- Các mô hình tái chế từ giấy vụn, bìa carton, vật liệu tái chế.
- Chế tạo cầu bằng que kem, ống hút để kiểm tra độ bền.
- Làm mô hình vòng tuần hoàn của nước bằng chai nhựa.
- Giải toán qua trò chơi ghép hình, ô số.
1.2. Sản phẩm điển hình:
- Mô hình cầu, tháp, nhà bằng que kem.
- Mô hình nhà chống bão
- Máy đo mặt nước cảnh báo lũ lụt
- Sổ tay khoa học của học sinh ghi lại quá trình thử nghiệm.
- STEM truyền thống tập trung vào thực hành và trải nghiệm, giúp trẻ phát triển tư duy quan sát, logic và niềm yêu thích khoa học ngay từ nhỏ.
2. Mô hình STEM Lập trình
STEM lập trình là mô hình giáo dục giúp trẻ tiểu học tiếp cận công nghệ và tư duy thuật toán thông qua các ngôn ngữ lập trình trực quan như Scratch, Blockly, Code.org,… Trẻ học cách tư duy logic, lập trình lệnh để điều khiển nhân vật, robot hoặc tạo ra các sản phẩm số, phát triển khả năng giải quyết vấn đề ngay từ sớm.
2.1. Hoạt động ví dụ:
- Toán học: Xây dựng bảng cửu chương bằng ngôn ngữ Scratch
- Sinh học: Mô phỏng vòng đời của sinh vật, cấu trúc đại dương…
- Âm nhạc: Tạo ra đàn và đánh đàn theo bài nhạc bằng Scratch
- Văn học: Tạo dựng nhân vật câu chuyện cổ tích Tấm Cám, truyền thuyết Thánh Gióng, Chí phèo,…
- Địa lý: Xây dựng cấu trúc Hệ Mặt trời, không gian vũ trụ, địa danh, bản đồ các quốc gia về diện tích, thủ đô, Quốc kỳ,…
- Tạo trò chơi mini hoặc câu chuyện hoạt hình bằng code kéo thả
- Thiết kế hoạt cảnh số, lập trình các thử thách cơ bản cho robot hoặc ứng dụng.
- Tham gia các cuộc thi, dự án nhóm để phát triển kỹ năng teamwork, sáng tạo và sự tự tin.
2.2. Sản phẩm điển hình:
- Toán học:
Ứng dụng nhỏ hiển thị bảng cửu chương tự động.
Trò chơi “giải đố nhanh” luyện tập phép tính cộng, trừ, nhân, chia.
- Sinh học:
Hoạt cảnh mô phỏng vòng đời của bướm, ếch, hoặc các sinh vật biển.
Video hoạt hình ngắn về hệ sinh thái đại dương.
- Âm nhạc:
Bàn phím ảo được lập trình để phát ra giai điệu.
Trò chơi nhận diện âm thanh theo nốt nhạc.
- Văn học:
Câu chuyện hoạt hình về “Tấm Cám” hoặc “Thánh Gióng” bằng Scratch.
Nhân vật Chí Phèo được lập trình tương tác (đi lại, nói chuyện, hành động).
- Địa lý:
Mô hình số Hệ Mặt Trời chuyển động quanh quỹ đạo.
Bản đồ thế giới tương tác: click vào quốc gia hiện diện tích, thủ đô, quốc kỳ.
- Trò chơi và hoạt hình:
Game mini như “Mê cung thoát hiểm”, “Bắt bóng”, “Đua xe”.
Hoạt cảnh số (animation) kể chuyện hoặc tái hiện một hiện tượng khoa học.
- Lập trình robot/ứng dụng:
Robot đi theo đường kẻ vạch hoặc tránh vật cản
Ứng dụng cơ bản chạy trên Scratch hoặc App Inventor.
- Dự án nhóm/cuộc thi:
Sản phẩm robot thi đấu trong giải Robotics nhí.
Trò chơi/ứng dụng nhóm thiết kế để giải quyết một tình huống thực tế (ví dụ: tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường).
👉 Tham khảo thêm: Vai trò của Scratch trong giáo dục STEM
3. Mô hình STEM Robotics
STEM Robotics kết hợp lắp ráp cơ khí và lập trình điều khiển robot. Đây là mô hình được nhiều trường và trung tâm giáo dục lựa chọn vì mang tính thực tế và hấp dẫn cao.
3.1 Hoạt động ví dụ:
- Lắp ráp robot từ kit chuyên dụng
Sử dụng Lego Education Spike Prime, Makeblock mBot, VEX GO hoặc Arduino.
Trẻ học cách ghép các chi tiết cơ khí để tạo nên robot hoàn chỉnh.
- Lập trình điều khiển robot
Viết code kéo thả bằng Scratch hoặc Blockly.
Lập trình cho robot di chuyển, xoay, rẽ trái/phải, hoặc tránh vật cản.
- Thử thách robot
Robot dò line đi theo đường kẻ vạch.
Điều khiển Robot vượt mê cung, tránh chướng ngại vật.
Robot thi đua tốc độ hoặc tham gia “đấu sumo robot”.
- Dự án nhóm và thi đấu Robotics
Các nhóm học sinh cùng thiết kế, lập trình robot cho một nhiệm vụ cụ thể.
Tham gia cuộc thi Robotics cấp trường, liên trường để rèn tinh thần teamwork, sáng tạo và sự tự tin.
3.2 Sản phẩm điển hình:
- Vận hành Robot cơ bản: có thể di chuyển theo đường vạch hoặc theo lệnh lập trình cơ bản.
- Cảm biến tự động Robot: biết dừng khi gặp vật cản hoặc đổi hướng theo ánh sáng.
- Robot thi đấu: robot đua xe mini, robot sumo, robot vượt chướng ngại vật.
- Dự án sáng tạo: robot mô phỏng xe cứu hỏa, robot nhặt rác, robot phân loại vật thể.
4. Mô hình STEM “Edu Farm”
Edu Farm là mô hình trải nghiệm STEM ngắn hạn được tổ chức tại khu nông trại. Học sinh được tham gia các buổi workshop, edu farm, hoạt động thực hành trong 1 buổi hoặc 1 ngày. Mô hình này giúp học sinh tiếp cận STEM trực quan và đầy hứng thú.
4.1. Hoạt động ví dụ:
- Trải nghiệm hệ thống nhà nông thông minh IoT:
Quan sát mô hình nhà kính thông minh với cảm biến đo nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng.
Khám phá cách cảm biến hoạt động trong việc theo dõi môi trường sống của cây.
- Hoạt động cùng cây trồng:
Tìm hiểu vòng đời cây xanh và vai trò của cây trong hệ sinh thái.
Kết hợp lập trình: sử dụng cảm biến đo độ ẩm đất để điều khiển bơm nước.
- Tìm hiểu về vật nuôi trong nông trại:
Mô phỏng hệ thống cho ăn tự động bằng robot mini hoặc máy lập trình.
Trải nghiệm công nghệ IoT trong Farm edu: với các mô hình nhà thông minh, thành phố thông minh…
- Giáo dục môi trường & sáng tạo xanh
Tổ chức trò chơi “Bảo vệ môi trường nông trại”: phân loại rác, tái chế chai nhựa thành chậu cây.
Thảo luận về nông nghiệp sạch – an toàn thực phẩm – bảo vệ động vật.
4.2. Sản phẩm điển hình:
- Mô hình mini “Smart Farm” có thể tự tưới nước, bật đèn chiếu sáng khi trời tối.
- Chậu cây nhỏ được trồng tại lớp; mô hình cây trồng kết nối với cảm biến IoT.
- Sản phẩm sáng tạo từ vật liệu tái chế: cầu, tháp, nhà hoặc các mô hình kỹ thuật.
- Game mini “Quản lý nông trại thông minh”
Kết luận
Mỗi mô hình STEM mang đến cách học khác nhau nhưng cùng nuôi dưỡng tư duy và sáng tạo cho trẻ. Chọn đúng mô hình giúp con học hiệu quả, hứng thú và phát triển toàn diện từ sớm.
👉 Tham khảo thêm: Mô Hình Giáo Dục STEM Cho Trẻ Tiểu Học
