Trong kỷ nguyên số, trẻ em có thể làm quen với lập trình từ rất sớm. Nhưng điều khiến phụ huynh và nhà trường thường băn khoăn là: Lập trình kéo thả và lập trình bằng code, trẻ nên bắt đầu từ đâu? Cùng inteX tìm hiểu, để thấy rằng mỗi phương pháp đều có vai trò riêng trong hành trình đưa trẻ bước vào thế giới công nghệ đầy sáng tạo.
1. Lập trình kéo thả là gì?
Lập trình kéo thả (block-based coding) là hình thức lập trình trực quan, trong đó trẻ chỉ cần sử dụng các khối lệnh có sẵn và “kéo – thả” để ghép chúng lại với nhau, thay vì phải gõ từng dòng code.
1.1 Ưu điểm nổi bật của lập trình kéo thả:
Trực quan, dễ tiếp cận: Trẻ nhìn thấy ngay kết quả sau khi kéo thả khối lệnh.
Học như chơi: Giao diện sinh động, đầy màu sắc giúp trẻ hứng thú hơn.
Phát triển tư duy logic: Dù không gõ code, trẻ vẫn hiểu được cấu trúc “nếu… thì…”, vòng lặp, điều kiện.
Giảm áp lực ngôn ngữ: Trẻ không cần lo lắng sai chính tả hoặc cú pháp phức tạp.
1.2 Công cụ phổ biến:
Scratch – do MIT phát triển, được trẻ em toàn thế giới yêu thích.
Code.org – có nhiều bài học miễn phí, trò chơi tương tác.
Tynker – nền tảng quốc tế giúp trẻ vừa học lập trình vừa chơi game.
Có thể nói, lập trình kéo thả chính là “cửa ngõ” tuyệt vời để trẻ bước chân vào thế giới công nghệ.
Tham khảo thêm: Lợi Ích Của Lập Trình Kéo Thả Với Sự Phát Triển Tư Duy Của Trẻ
2. Lập trình bằng code là gì?
Lập trình bằng code (text-based coding) là phương pháp truyền thống, nơi trẻ trực tiếp gõ câu lệnh bằng ngôn ngữ lập trình như Python, JavaScript, C++.
2.1 Ưu điểm khi trẻ học code trực tiếp:
Nâng cao tư duy logic: Trẻ phải suy nghĩ chi tiết, chính xác từng dòng lệnh.
Tiệm cận thực tế: Hầu hết ứng dụng, phần mềm, website hiện nay đều được viết bằng code.
Tính sáng tạo và kỷ luật cao: Trẻ học cách giải quyết vấn đề có cấu trúc, đồng thời hình thành thói quen cẩn thận.
2.2 Độ tuổi phù hợp:
Trẻ từ 10–12 tuổi trở lên thường có thể bắt đầu với các ngôn ngữ dễ hiểu như Python.
Với trẻ nhỏ hơn, việc bắt đầu thẳng bằng code có thể khiến trẻ thấy khô khan, khó hiểu.
Vì vậy, lập trình bằng code thường được xem là bước tiến tiếp theo sau khi trẻ đã quen với kéo thả.
3. So sánh lập trình kéo thả và lập trình bằng code
| Tiêu chí | Lập trình kéo thả | Lập trình bằng code |
| Độ dễ tiếp cận | Rất dễ, chỉ cần kéo – thả | Yêu cầu gõ cú pháp, khó hơn |
| Tính trực quan | Cao, nhiều hình ảnh sinh động | Thấp, chủ yếu là chữ |
| Độ chính xác | Dễ sửa, ít lỗi cú pháp | Dễ sai chính tả, cần kiên nhẫn |
| Ứng dụng thực tế | Chủ yếu để học, chơi, tạo game nhỏ | Xây dựng phần mềm, web, AI… |
| Độ tuổi khởi đầu | từ 7 tuổi | 10 tuổi trở lên |
Như vậy, lập trình kéo thả và lập trình code không loại trừ nhau, mà là 2 giai đoạn bổ trợ trong cùng một lộ trình học lập trình.
4. Giữa lập trình kéo thả và lập trình bằng code, trẻ nên bắt đầu từ đâu?
Trong hành trình học lập trình, câu hỏi lớn nhất mà nhiều phụ huynh và nhà trường quan tâm là: Giữa lập trình kéo thả và lập trình bằng code. Trẻ nên bắt đầu từ đâu? Thực tế, mỗi độ tuổi và giai đoạn phát triển của trẻ sẽ phù hợp với một cách tiếp cận khác nhau. Nếu có một lộ trình rõ ràng, trẻ không chỉ tiếp thu hiệu quả mà còn duy trì được niềm hứng thú lâu dài với công nghệ.
4.1. Giai đoạn mầm non – Tiểu học (4 – 7 tuổi): Làm quen với lập trình kéo thả
Đây là thời điểm vàng để trẻ hình thành tư duy logic và thói quen giải quyết vấn đề.
Lập trình kéo thả với Scratch, Code.org hay Tynker giúp trẻ “chơi mà học”, tự tạo game, hoạt hình đơn giản.
Mục tiêu: Khơi gợi sự tò mò, làm quen với khái niệm lệnh, vòng lặp, điều kiện mà không bị áp lực cú pháp code.
4.2. Giai đoạn Tiểu học – THCS (8 -12 tuổi): Kết hợp kéo thả và code cơ bản
Khi đã có nền tảng tư duy từ kéo thả, trẻ có thể bắt đầu chuyển dần sang ngôn ngữ lập trình đơn giản như Python, HTML, JavaScript.
Nên duy trì song song: kéo thả để luyện sáng tạo, code để rèn tính chính xác.
Mục tiêu: Rèn tư duy lập trình nâng cao, tập viết những đoạn code ngắn, hiểu mối liên hệ giữa khối lệnh và dòng lệnh thực tế.
4.3. Giai đoạn THCS – THPT (13 tuổi trở lên): Chuyển sang lập trình bằng code
Đây là giai đoạn trẻ đã đủ chín chắn để học code chuyên sâu.
Có thể thử sức với các ngôn ngữ phổ biến: Python, JavaScript, C++, Java.
Trẻ có thể tham gia các dự án thực tế, cuộc thi công nghệ, chế tạo robot, làm app hoặc game.
Mục tiêu: Ứng dụng kiến thức vào thực tiễn, định hình kỹ năng nghề nghiệp tương lai.
Tham khảo thêm: Trẻ Cần Học Gì Để Phát Triển Trong Thời Đại AI & Robot? Lộ Trình Cho Trẻ Mới Bắt Đầu
Kết luận:
Lập trình kéo thả hay lập trình bằng code, điều quan trọng nhất vẫn là tạo cho trẻ một khởi đầu đúng đắn và phù hợp với độ tuổi. Giai đoạn đầu, lập trình kéo thả giúp trẻ vừa học vừa chơi, xây dựng nền tảng tư duy logic. Khi đã vững vàng hơn, trẻ có thể chuyển sang lập trình bằng code để rèn luyện sự chính xác và khám phá thế giới công nghệ sâu rộng hơn.
Với những gợi ý của inteX, mong rằng phụ huynh và nhà trường sẽ có các góc nhìn khác nhau và đồng hành cùng trẻ bằng sự khuyến khích, kiên nhẫn, định hướng phù hợp. Để việc học lập trình trở thành hành trình nuôi dưỡng sáng tạo, tự tin và đam mê công nghệ cho tương lai.
